آشنایی با مساجد تاریخی مشهد (مساجد اصلی)

آشنایی با مساجد تاریخی مشهد (مساجد اصلی)

شهر مشهد «از این رو که قبة الاسلام و زیارتگاه شیعیان است» مساجد و تکایای زیادی دارد. اینک به شرح مساجدی که از حيث ساختمان و یا قدمت اهمیت تاریخی دارند پرداخته می شود.

1- مسجد گوهرشاد

۲- مسجد شاه: در انتهای بازار بزرگ، در کوچه حمام شاه واقع است. این مسجد دارای دو مناره بزرگ، یک گنبد و دو شبستان است. از وضع بنا معلوم می شود که فضای مسجد وسیع بوده اما اکنون دارای صحن کوچکی است. قسمتی از همین صحن در سال ۱۳۰۷ خورشیدی که کوچه وسعت داده شد، جزو کوچه گردید. تور مشهد

اهمیت این مسجد از جهت ساختمان بنا، مخصوصا کاشی های معرق زیبای آن است؛ مخصوصا چینی های سبز داخل شبستان که بعضی از آنها مثبت است فوق العاده جالب توجه می باشد. اما جای تأسف است که بیشتر کتیبه ها و کاشی ها، مخصوص قسمت اعظم مناره ها ریخته و خراب شده است. اشعار و احادیثی بر روی مناره ها و دهنه ایران و داخل نوشته شده، ولی به واسطه ریزش کاشی ها اغلب ناتمام است. آنچه خوانده می شود در مطلع الشمس نگاشته شده، بنابراین ما برای اختصار از نگارش و نقل آنها خودداری می کنیم. بر دور ایوان ، روی کاشی معرق نوشته شده: الامير ملک شاه اعرج الله معارج دولته في رجب خمس و خمسین و ثمانمائة الهجرة. تور مشهد

3- مسجد آب انبار: این مسجد جز بناهای عصر صفویه می باشد و بر روی آب انباری در نزدیکی دروازه پایین خیابان و در ضلع جنوبی خیابان صفوی، قرار گرفته است.

کتیبه ای به خط ثلث بر از ارۀ ایوان این مسجد به خط علیرضا عباسی نوشته شده، که حاکی از این است که در عهد شاه عباس ثانی به آمر خواجه بیک وزیر بنا شده است. در آخر کتیبه این عبارت خوانده می شود: كتبه علیرضا عمل محمد خليفه معمار.

4- مسجد قتلگاه : این مسجد سابقا در داخل قبرستان قتل گاه واقع بوده، پس از خرابی قبرستان و توسیع بازارچه حاج آقا جان، مسجد مزبور مجددة تعمير و اکنون در حاشیه کوچه حاج آقا جان واقع است. کتیبه ای که سابقا بر سردر مسجد نصب بوده پس از تعمیر اخیر به کتابخانه مبارک آستان قدس نقل یافته است. از کتیبه مزبور معلوم می شود که این مسجد در زمان شاه عباس بهادر خان، به دستیاری مهدی قلی خان ایشیک آقاسی باشی در سال ۱۰۱۱ تعمیر شده است. این مسجد معروف به مسجد امام رضا نیز می باشد و اهالی معتقدند که حضرت رضا (ع) در این مسجد نماز خوانده اند. تور مشهد

۵- مسجد سنگی : در کوچه گنبد خشتی واقع است. کتیبه تاریخی ندارد، اما سبک بنا نشان می دهد که ظاهرا از آبنیه دوره صفویه است. ایوان مسجد با آجر و گچ، و ازاره پایه بنا با سنگ هرکاره ساخته شده است. عرض پایه بنای ایوان 75/ 1 متر است. اهالی معتقدند که حضرت رضا (ع) در این مسجد نیز مانند مسجد قتل گاه نماز خوانده اند.

6- مسجد گنبد خشتی: جنب مقبره امامزاده گنبد خشتی واقع است. بر سنگ سردر آن اشعاری نوشته شده که نشان می دهد در زمان شاه عباس، «حاجی میرزا على» نامی آن را ساخته است. تور مشهد