آشنایی با بنای ارگ و زندان هارونیه شهر طوس

آشنایی با بنای ارگ و زندان هارونیه شهر طوس

باقی مانده آثار برج و باروهای خراب شهر به خوبی حدود قدیم این شهر را معین می کند. حدود دروازه ها و سایر مميزات و مشخصات این شهر طوری است در زیر معرفی می شود:

ارگ : درون شهر، در طرف شمال، بين دروازه رزان و سرآسیا بر روی تپه مرتفعی قلعه ای ساخته شده که آن را قلعه ارگ نامند. ظاهرة مقر قوای نظامی شهر بوده است. این قلعه تقريبا سیصد متر از حصار فاصله دارد. اطراف آن خندق و خاک ریزی بوده که آثار آن به خوبی معلوم است. طول قلعه از شمال شرقی به جنوب غربی است. درب آن درست رو به قبله باز می شود. ظاهرا مشتمل بر ۹ برج بوده، که در حال خراب است. طول آن 60 متر و عرضش 40 متر است. در جلو آن آثار محوطه ای است که پایه دیوارهای آن نمایان است.

https://gadgetnews.net/343210/%D8%AA%D8%B9%D8%B7%DB%8C%D9%84%D8%A7%D8%AA-%D9%86%D9%88%D8%B1%D9%88%D8%B2-%D8%A8%D9%87-%D8%AF%D9%86%D8%A8%D8%A7%D9%84-%D8%AA%D9%88%D8%B1-%D9%85%D8%B4%D9%87%D8%AF/

هارونیه: در وسط قلعه طوس، مایل به دروازه مشهد، بقعه عظیمی است از آجر، که پایه های آن قدری خراب شده اما درون آن تقریبا سالم و معلوم است که بقیه بنای معتبری بوده است. مدخل بزرگ آن رو به قبله است و سه مدخل در سه طرف دیگر دارد. اطراف بقعه اطاق هایی است که به هم مربوط هستند. از طرف مدخل شمالی سه اطاق ردیف یکدیگر است. خارج این مدخل طرف راست، محراب کوچکی است که درون آن گچبری و از دود سیاه شده است، چند جا با خط ثلث عبارت: «الدنيا ساعة» گچ بری شده است. در مسجد گوهرشاد، طرف راست ایوان مقصوره، بر روی کاشی نقش شده: الدنيا ساعه فاجعلها طاعه. سطح درون بقعه مربعی است ۱۲ قدم در ۱۲ قدم. در هر یک از چهار زاویه آن پلکان پیچاپیچی است که به غرفه های بالا می رود و دور تمام بقعه گردش می کند. در قسمت بالای بقعه ۸ غرفه است که شکل آن مثمن منتظم می شود. تور مشهد

دو سنگ در درون بقعه افتاده که بر روی یکی از آنها آية الكرسی و این عبارت نوشته شده: «هذه مرقد عليا حضرت مخدره مستوره مهوش خانم بنت عالیجاه ». بقیه عبارت در قسمتی از سنگ بوده که شکسته شده است. بر سنگ دیگر «نادعلی» نوشته، به علاوه این عبارت : «هذا مرقد عالیجاه سیادت و نجابت پناه معالی دستگاه المرحوم المغفور». باقی عبارت به واسطه شکستن سنگ از بین رفته، فقط کلمه «امیر سید» در قسمتی از آن باقی مانده است. این اسامی و القاب با دوره تیموری و بعد تناسب دارد. ولی اصل بنا معلوم نیست در چه زمان ساخته شده و چه بوده؟ امروزه معروف است به بقعه هارونیه. تور مشهد

احتمال داده اند مسجد یا خانقاه یا مقبره باشد. ظن قوی آن است که مقبره بوده، زیرا مسلما در اطراف آن قبوری موجود بوده و همین سنگ ها، اگر متعلق به خود بقعه نبوده، در خارج و اطراف بقعه بوده که به این جا آورده اند. مستر «فرزر» فقط یک سنگ در درون بقعه دیده، قبری هم در مدخل بقعه بوده و قبر فردوسی را هم در جنب همین بنا در گنبدکوچکی حدس زده است . صاحب مطلع الشمس هردو سنگ را دیده، ظاهرا سنگ دوم از همان قبری است که مستر فرزر در مدخل بنا [دیده و درباره آن] نقل می کند: در بعضی تواریخ این محل را مزار عباسیه نامیده اند. و دیگر نقل کنند: غازان خان بر قبر فردوسی بنایی ساخت و جنب آن خانقاهی بنا کرد، احتمال داده اند آن خانقاه همین بوده، یا خانقاهی که غزالی ساخته همین بنا بوده است، یا بقعه مسجد جامع خواجه نظام الملک بوده است؛ احتمال مسجد بسیار بعید است، زیرا اولا شکل آن با مسجد تناسب ندارد، ثانيا در مسجد و مدخل آن دفن اموات مرسوم نیست.

به احتمال قوی مقبره بوده و ایوان شمالی آن که دارای محرابی است توحیدخانه و عبادت خانه بوده است. این دو قطعه سنگ هم متعلق به اعیان شهر بوده که محض تیمن در جوار قبر صاحب این بقعه دفن شده است. ولی آیا صاحب بقعه که بوده است؟ در جوار این بنا در مزارع گندم همه جا خورده آجر دیده می شود، بلکه خورده آجر در همه اراضی قلعه مشاهده و معلوم می شود تمام سطح قلعه آباد بوده، بلکه قرا بیرون قلعه هم به شهر پیوسته بوده است. اسپندیان که در زمان حافظ ابرو یکی از محلات شهر بوده، امروز نام قریه ای در بیرون حصار است. تور مشهد

آشنایی با مقابر تاریخی مشهد: گنبد خشتی و گنبد سبز

آشنایی با مقابر تاریخی مشهد: گنبد خشتی و گنبد سبز

1- مقبره گنبد خشتی:

واقع در خیابان طبرسی و مدفن امامزاده سلطان محمد است. صاحب مطلع الشمس می نویسد: «به هجده واسطه به سید سجاد سلام الله علیه می رسد». اما از شعری که بر دور مزار نوشته شده و خود اعتمادالسلطنه نیز آن را نقل می کند:

خورشید آسمان سیادت که از نسب سبط جلیل حضرت موسی بن جعفر است

سقف گنبد مقرنس کاری و خود گنبد دو پوششه است. گنبد خشتی زیارتگاه و محل نذورات است. تور مشهد

۲- مقبره گنبد سبز:

مدفن شیخ محمد مؤمن در محله ارگ میان باغی واقع است.

گنبد مقبره سابقا کاشی فیروزه ای رنگ داشته، به همین جهت ظاهرا به گنبد سبز معروف شده است. سقف و دیوارهای داخل مقبره به واسطه دود و دم دراویش سیاه شده، از این رو کتیبه ای که با خط ثلث بر دور مقبره نوشته شده لایقرء است. همین قدر معلوم می شود که با اسامی چهارده معصوم شروع و در قسمت آخر «شاه عباس صفوی» نیز خوانده می شود. تور مشهد

این شیخ از عارفان زمان خود بوده، به طوری که درویش های اطراف شهر مشهد اعتقاد ویژه ای به او داشتند و معجزات بسیاری را به او منسوب می کنند. شرح حال او در تذکره های معروف دیده نشد. در تذکره عرفا، تأليف محمدشفیع بن بهاء الدين محمد العاملی، ضمن شرح حال «شیخ مؤمن استیری» کراماتی به شیخ مؤمن بزرگ، که مرشد مؤمن استیری بوده، نسبت می دهد، که با کرامات مشهور در افواه دراویش و عامه تفاوت چندانی ندارد. از تذکرۂ مزبور تاریخ تولد و تاریخ وفات شیخ به دست نمی آید، همین قدر معلوم می شود که شیخ مؤمن معاصر شاه عباس بوده است.

https://rooziato.com/1397195178/%D8%AA%D9%88%D8%B1-%D9%85%D8%B4%D9%87%D8%AF/

نیز می نویسد: زمانی که شیخ بهائی به زیارت مشهد آمده شنیده است که در مشهد شیخی صاحب مقامات رفيعه است. شیخ بهائی آهنگ ملاقات او می کند، اتفاقا شب حضرت پیغمبر (ص) را خواب می بیند که می فرمایند: «چرا به دیدن گل ما شیخ مؤمن نمی روی.» شیخ بهائی صبح همان شب با دوتن به ملاقات شیخ رفته، در بین راه یکی نیت انار و دیگری نیت شیر برنج، و دیگری نیت کفن می کند. وقتی وارد خانه شیخ مؤمن می شوند شیخ از دولاب شیر برنج و انار برآورده نزد طالبين آنها می گذارد. شال كرباس سر خود را هم نزد طالب کفن گذارده و پوزش می طلبد. آنگاه از شیخ بهائی مقدمه خواب شب گذشته را می پرسد. شیخ بهائی خواب را عرضه می دارد. شیخ مؤمن بلند می گرید که: "هنوز من به مرتبه ثمريت نرسیده ام که مرا گل خطاب فرموده اند".

https://digiato.com/promoted/1049325/

باز از کرامات شیخ مؤمن نقل می کنند که شاه عباس جمعی را به قندهار روانه می سازد. یکی از سرکردگان چون به حوالی مشهد می رسد خود را از سپاهیان دور ساخته و دیوانه وار سر به بیابان می گذارد و مدتها از شکار حیوانات امرار معاش می کند. شبی در عالم رؤیا می بیند که پیلی تنومند بر او حمله کرد. در این اثنا مردی ضعیف اندام حاضر شده به نظر هیبت در پیل نگریست، پيل آهسته آهسته کوچک شده به تحلیل رفت. هکر نستان برای تعبیر خواب به مشهد می آید، مردم او را به خانه شیخ مؤمن رهبری می کنند. چون به خانه مؤمن وارد می شود می بیند همان شخص ضعیف که او را از خطر پیل رهانید، شیخ است.

آنگاه شیخ او را نوازش کرد و در مقام تربیتش بر آمد و «شیخ مخلص» مخاطب ساخت. شیخ مخلص را رساله ایست در ذكر، که در آنجا بیان آن نموده است. حکایات دیگری که دلالت بر کرامات شیخ می نماید نیز در افواه مشهور است، که از بیم اطناب از ذکر آنها صرف نظر می شود.

آشنایی با باغ و مقبرة نادری از جاذبه های گردشگری مشهد

آشنایی با باغ و مقبرة نادری از جاذبه های گردشگری مشهد

باغ، مقبره و موزه نادری مکانی است به وسعت ۱۵۱۹۱ متر مربع که در ضلع شمالی خیابان علیا یعنی مابین دو کوچه نادری و مقبره نادری واقع شده است و عمارت مقبره تقریبا در وسط آن قرار گرفته است. در جلوی مقبره ایوانی است با چهار ستون سنگی، که خود ایوان قریب به یک ذرع و نیم از سطح باغ مرتفع تر می باشد. از طرف مشرق و مغرب دارای دو راهرو است که با پنج پله دیده می شود. در وسط ایران رو به جنوب (تقریبا) درب مقبره قرار گرفته است.

برای رزرو تورهای آفری مشهد به وبسایت چهارفصل CHAHARFASL . NET مراجعه نمایید.

درون مقبره محوطه ای است هشت ضلعی، که در پشت آن یعنی در شمال بنا صحنه برای نمایش ساخته اند. در دو طرف مقبره چهار اطاق بنا گردیده که دو اطاق شرقی فعلا در تصرف کتابخانه معارف می باشد. محوطه به مساحت ۵۳۹ متر مربع ساخته شده است. ازاره بنا را تا 20 / 1 متر از سنگ و بقیه را با آجر بنا کرده اند. بر پیشانی ایوان کاشی های خشتی نصب گردیده که دو قسمت می شود، قسمت بالا زمینه اش زرد و در وسط تاجی است که اطراف آن نقوش و تزئیناتی اسلیمی موجود می باشد.

https://www.karnaval.ir/blog/looking-for-tour-of-mashhad-for-the-nowruz-holiday

بنا و وضع قدیمی مقبره: «فریزر» سیاح انگلیسی که خرابه بنای قدیمی قبر را در تاریخ ۱۸۲۲ میلادی مطابق ۱۲۳۸ هجری قمری دیده می نویسد: «بنا خیلی مستحکم و با آجر و سنگهای حجاری شده ساخته شده و جلوی طرف شرقی قبر درب مرمری است که سنگ آن را از مراغه آورده بودند.»

آنچه از وقف نامه مستفاد می شود آنست که حیاط مقبره باغی بوده که دو باغبان رسیدگی می نموده و دو گلدسته داشته، نیز پهلوی درباغ یک سقاخانه ساخته بودند. خود مقبره دارای دو راه بوده و در ایران و چهار اطاق متصل به آن داشته، در درون مقبره هم دو عدد پرده زربافت نفیس، که پنج سال به پنج سال باید عوض می شده، موجود بوده است و از هریک از درب آن پرده مخملی آویخته بوده، نیز شانزده قندیل داشته است. تور مشهد

به گفته مورخین، ضریح مرصعی هم داشته که سید محمد صفوی، معروف به شاه سلیمان [ثانی] (جلوس سه شنبه 5 صفر سال ۱۱۹۲، سقوط ۱۱۹۲)، از مقبره به حرمحضرت رضا (ع) نقل کرده است. او در سال ۱۲۹۷ شمسی، موقعی که برای تجدید بنای مقبره پی میکندند، در عمق ۸ متری قریب سیصد پارچه سنگ سیاه به اشکال مختلف به دست آمد، که برخی به شکل استوانه به قطر و شعاع نیم ذرع بودند، بعضی هم ستونهایی تراشیده و خوب. از قرار مسموع مشابه این ستونها با همین جنس سنگ درعمارت خورشید کلات به کار رفته است. عمارت خورشید کلات به دست معماران هندی برای نادرشاه ساخته شده، نیز مسموع شد که قبر این معماران در کبود گنبد است.

نیز هنگام ساختمان مقبره نادر در عمق ۸ متری « ریخته» و ساروجی پیدا شد، که قسمتی از پایه های کنونی مقبره را بر روی آنها نهادند. از این دو مطلب می توان فهمید که اصل مقبره همین جا بوده است، که ساخته اند. تور مشهد

تاریخچه باغ مقبره نادری از دیدگاه جهانگردان قدیمی

تاریخچه باغ مقبره نادری از دیدگاه جهانگردان قدیمی

میر طالب محمد الرضوی ناظر بر ساخت مقبرة نادری، عریضه ای به نصرالله میرزا نوشته، نصرالله میرزا هم جوابی را در تاریخ شوال ۱۱۸۶ هجری در همان مراسله به او می دهد، که عکس آن عریضه با این حکم در صفحه ... قسمت تاریخی به طبع رسیده، در این عریضه ناظر مزبور خود را ناظر مقبره قدیم و جدید معرفی می کند. با این ملاحظه، و نظر به مطالب گذشته و شواهد دیگر، منجمله گفته بعضی که این بنا به سبک بناهای هند ساخته شده، احتمال می رود که نادر پس از مراجعت از هندوستان، به دست معماران هندی مقبره دیگری به سبک بناهای هندی برای خود ساخته باشد. تور مشهد

بی مناسبت نیست نوشته شود که وقتی نادر از هندوستان باز می گشت، شخصی هندی به اسم عبدالكریم به عزم حج با اردوی نادری به مشهد می آید. او سفرنامه دارد که قسمتی از آن را صاحب مطلع الشمس در کتاب خود نقل می نماید. هندی مزبور می نویسد: مقبره نادر در بالا خیابان است.

مردم از ملاحظه این لطیفه بسیار خندیدند، اما بعد از ترس این که نادرشاه مطلع بشود و جمعی را به هلاکت برساند، با کمال دقت عبارت مزبور را از دیوار تراشیده و محو کردند.

معروف است که جسد نادر را احمدخان ابدالی از قوچان به مشهد آورده، مدفون ساخت. ولی هنوز مأخذ کتبی از آن دیده نشده است، جز آنکه سرجان ملکم در ضمن احوال آقامحمدخان قاجار نوشته است: «وضع طبيعی اش، مخصوصا در باب لطفعلی خان ظاهر می شود، زیرا که بعد از آنکه خود و جميع اقارب و منسوبان وی را کشت یا نابینا کرد، به این اکتفا نکرده استخوانهای کریم خان را نیز از قبر بیرون آورده به طهران برد و با استخوانهای نادرشاه، که بعد از آمدن از مشهد آورده بود، در آستانه سرای سلطنت دفن کرد تا به خیال خود هر روزه استخوانهای دشمنان را پایمال کرده باشد». تور مشهد

همچنین فریزر سیاح انگلیسی در ضمن ذكر قبر نادر می نویسد: « اگر چه جسد نادر در این قبر نمانده است.» در افواه مذکور است که آغا محمد خان قاجار (مقتول ۲۱ ذیقعده سال ۱۲۱۱) از دروازه بالا خیابان به شهر مشهد در آمد، چون به مقبره نادر رسید و گلدسته و بقعه آن را دید چنین وانمود کرد که آنجا را با ضریح مقدس اشتباه کرده، قصد زیارت نمود، و ظاهرا چون اشتباه کرده بود خشمگین شده امر به خرابی آن داد.

https://www.top-travel.ir/%D8%A7%D9%82%D8%A7%D9%85%D8%AA-%D8%AF%D8%B1-%D9%85%D8%B4%D9%87%D8%AF/

صاحب روضة الصفا در جلد نهم در ذکر واقعات سال ۱۲۱۱ می نویسد: «چون به مشهد مشرف شد (یعنی آغا محمد خان) سنگ قبر نادرشاه را که مرمر بود، به ضرب سندان های آهنین شکستن فرمود.» خرابه قبر نادر و قبر پسرش رضاقلی میرزا در طرف دیگر نهر (که حالا اثری از او باقی نیست) را و فریزر دیده است.

فریزر سیاح انگلیسی که در سال ۱۲۳۸ هجری قمری مطابق ۱۸۲۲ میلادی، زمان فتحعلی شاه، به مشهد آمده می نویسد: « نادرشاه در این جا مقبره برای خود بنا کرده و مقبره پسرش رضاقلی میرزا را نیز در محاذی مقبرة نادری ساخته اند».

http://chamedanmag.ir/%D8%A8%D8%B1%D8%A7%DB%8C-%D8%AA%D8%B9%D8%B7%DB%8C%D9%84%D8%A7%D8%AA-%D9%86%D9%88%D8%B1%D9%88%D8%B2-%D8%A8%D9%87-%D8%AF%D9%86%D8%A8%D8%A7%D9%84-%D8%AA%D9%88%D8%B1-%D9%85%D8%B4%D9%87%D8%AF-%D9%87%D8%B3/

توصیف مشهد از دیدگاه سیاحان خارجی در گذشته

توصیف مشهد از دیدگاه سیاحان خارجی در گذشته

خانیکوف روسی که در سال ۱۸۰۸ میلادی (۱۲۷۵ ه.ق) به مشهد آمده، در خصوص مشهد اطلاعاتی به دست می دهد که تلخیص از سفرنامه او در کتاب شش ماهه دوم، از صفحه ۲۹۹ تا ۲۸۸ مندرج است، سال ۱۸۹۱. از جمله در صفحه ۲۸۸ در ضمن گفتگو از خیابان و نهر آن درج شده: قسمت علیای نهر خیابان مشجر است. از همه این درختان قدیمتر چناری است که باشکوهی خاص پهلوی در مقبرة نادری واقع گردیده و مقبره فعلا تبدیل به مکتب خانه شده است. به طوری که معلوم است فاتح هند قبل از وفات برای خود بنای مقبره عالی نموده و چون در قوچان به قتل رسید، پسر نادر جسدش را به مشهد آورده و در مقبره مدفون ساخت، ولی چندی نگذشت که آقا محمد خان پسر فتحعلی خان قاجار که پدرش را به حكم نادر در مشهد کشته بودند ، برای انتقام حکم به خرابی مقبره مزبور داد و آن را از اساس خراب کردند. آغا محمد خان استخوانهای نادر را از خاک درآورده به طهران برد و در درگاه قصر خود به خاک سپرد، تا بدین طرز وحشیانه هر روزه آنها را پایمال نموده باشد.

http://namnak.com/%D8%AA%D9%88%D8%B1-%DA%A9%DB%8C%D8%B4-%D9%88-%D8%AA%D9%88%D8%B1-%D9%85%D8%B4%D9%87%D8%AF-%D8%AF%D8%B1-%D9%86%D9%88%D8%B1%D9%88%D8%B2.p74004

جهت رزرو تور مشهد به سایت آژانس مسافرتی چهارفصل به نشانی CHAHARFASL . NET مراجعه کنید.

به طوری که «آقای شاهزاده محمد هاشم میرزا افسر نماینده محترم مجلس شورای ملی» بر طبق اسنادی که در دست اولاد نادر دیده اند می گفتند، منسوبان نادر به هرات رفته بودند و در سال ۱۲۸۹[ قمری] به مشهد برگشتند و در این وقت مقبره خراب بوده است. چنانکه هم در این تاریخ به نقل شاهزاده مزبور یکی از متولیان در ضمن مراسله شکایت آمیزی می نویسد که مطابق وقف نامه هرشب جمعه باید به فقرا نان قسمت کنیم. حالیه اثری از قبر نیست و جای کثیفی هم شده است. بدین شکل تا سال ۱۳۰۲ قمری در محل قبر تل خاکی باقی مانده بود و زمین های ناصافی داشت و در آن سبزیجات می کاشتند.

http://www.1pezeshk.com/archives/2019/03/chaharfasl.html

در این سال میرزا عبدالوهاب خان آصف الدوله والی خراسان (۱۳۰۱ تا ۱۳۰۲) امر به تسطيح کردن اراضی آنجا داده و در آنجا میزانی گذاشته و میدان ساخته تصرف نمود. در سال ۱۳۰۸ قمری میرزا علی محمد خان مؤتمن السلطنه اجاره خطی تحصیل کرد و آن را به تصرف آورد. پس از چندی نصير الدوله پسر آصف الدوله مزبور از طهران سبقت تصرف خود را ادعا کرد، و بالأخره به اصلاح انجامید و اراضی میدان را به شرکت منتصر الملک قسمت کردند، و در محل آن سه کاروانسرا و ۲۸ دربند دکان و چند خانه ساخته شد و قبر در یکی از کاروانسراها اتفاق افتاد. در سال ۱۳۲۰ قمری صحبت تعمیر قبر در میان آمد و اولین دفعه چهار دیوار آجری برای آن ساختند. در سال ۱۳۳۳ قمری مجلس شورای ملی مخارج تعمیر مقبرة نادری را اجازه و تصویب نمود و در سال ۱۳۰۰ شمسی (= ۱۳۶۰ قمری) از طرف ایالت خراسان طرح باغ و عمارت فعلی ریخته شد و ساختمان عمارت به تدریج تمام شد، و مزرعه دهشک که موقوفة قبر است به اداره ماليه واگذار شده است که در ادامه جمع آوری کرده به مصرف آن برسانند. تور مشهد

آشنایی با اوضاع باغ های عمومی مشهد در دوره پهلوی

آشنایی با اوضاع باغ های عمومی مشهد در دوره پهلوی

با مقدماتی که در دوره پهلوی فراهم شد و با سرعتی که آبادی این شهر پیش می رفت، در ظرف چند سال مشهد یکی از بهترین و پر جمعیت ترین شهرهای ایران شد و این گونه توصیف می شد که وضعیت آن روزهای آن با آبادی و ترقیات چند سال آینده هیچ قابل مقایسه نخواهد بود. تور مشهد

باغ های عمومی شهر عبارتند از: 1- باغ ملی ۲- میدان ارگ ۳- باغ نادری 4- باغ رضوان

1- باغ ملی: در ضلع غربی خیابان پهلوی، جنب کلوپ صاحب منصبان واقع است. سطحش تقریبا به شکل ذوزنقه و 335/36710 متر مربع می باشد، طول ضلع شرقی آن 8 / 196 متر، شمالی 25 / 288 متر، غربی 5 / 165 متر و ضلع جنوبی 75/200 متر است. اخیرا باغی به وسعت 965 / 6120 متر که به باغ امین دفتر اشتهار داشت از طرف مغرب ضمیمه آن شده است. اداره بلدیه در قسمت غربی باغ، عمارت زیبایی برای کافه ساخته است. تور مشهد

باغ ملی از بهترین و مهم ترین گردشگاه های شهر مشهد است. گردش کنندگان بیشتر عصرها تا اوایل شب از آن استفاده می کنند. اکنون در آن شعبه ای از کافه اتحاد، که کافه ایست موزیکال، دائر می باشد. قنات رکن آباد باغ ملی را مشروب و قنات شیخ فقط از آن عبور می کند. روشنائی باغ با ۹۱ شعله چراغ برق تأمین گشته است.

در قدیم در محل باغ ایالتی و میدان ارگ و پست خانه و تلگراف خانه و عمارت اركان حرب و کلوپ صاحب منصبان باغ وسیعی بوده موسوم به باغ ایالتی، و ارگ که گرد آن باروئی (که هنوز قسمتی از آن در بعضی نقاط شهر مشهد دیده می شود) احاطه می کرده است. این باغ پهناور تنها طرف استفاده ولات و حکام وقت بوده است. تور مشهد

نخستین بار آقای غلامحسین خان صاحب اختیار کاشانی درختهای سپیداری که هنوز عمد، آنها باقی است در دور قسمتی که اکنون باغ ملی نامیده می شود کاشت، در واقع باغ ملی را ایجاد نمود. بعدها مرحوم سلطان حسین میرزا نیرالدوله در زمان ایالت دوم خود در خراسان آن را آباد نمود. در سال های اخیر اداره بلدیه در این باغ اصلاحاتی نموده و عمارت زیبائی در آن بنا کرده، فعلا از بهترین گردشگاههای شهر است. تور مشهد

باغ ارگ: در حاشیه شرقی خیابان پهلوی مشهد واقع است. ادارات ایالتی و پست و تلگراف و اركان حرب، نیز کلوپ صاحب منصبان و نظمیه و گمرک از اطراف بر آن محیط هستند. این باغ زمینی است به شکل مربع مستطیل نزدیک به مربع، در وسط میدانی به اسم میدان ارگ، که 30 / 269981 متر مربع وسعت دارد، واقع شده است. مساحتش ۲۶۹۳۳ ذرع و از چهار طرف به چهار خیابان محدود می گردد. در وسط آن الاچیقی واقع می باشد. روشنائی این باغ با 41 شعله چراغ برق است و شعبه ای از کافه اتحاد، که موزیکال است؛ در آن دائر شده است.

چنانکه در باغ ملی اشاره شد، این محل سابقا جزو باغ ایالتی بوده است. در سال ۱۲۹۰ شمسی مسیوللو بلژیکی (رئیس گمرک و پیش کار مالیه) آلاچیق (کیوسک) را ساخت و اطراف آن را گلکاری و درختکاری کرد، عموم برای تفریح به این محل توجه نموده، به باغ ملی معروف گردید.

باغ نادری: یکی از گردشگاه های عمومی است.

باغ رضوان : این باغ در قسمت شمالی فلكه ، مابین کوچه تکیه حاج آقاجان و خیابان طبرسی واقع شده است و در سال ۱۳۱۰ احداث شده است. در محل قرارگیری این باغ و بخشی از خیابان فلکه شمالی گورستان بسیار ارزشمندی قرار داشته که مشهور به گورستان قتل گاه است که بسیار وسیع است و قدمت بالایی داشته است، و اکنون به نام باغ رضوان گردشگاه محسوب می شود.

آشنایی با اوضاع ساختمان های عمومی مشهد در دوره پهلوی

آشنایی با اوضاع ساختمان های عمومی مشهد در دوره پهلوی

ساختمان های زیاد و محلات متعددی در این اواخر در اطراف شهر ایجاد و مسکون شده است که دلیل بر ازدیاد جمعیت و آبادی این شهر است. مؤسسات خیریه آن از قبیل بیمارستان های آستانه و دار التربيه هر کدام با نهایت فراغت و انتظام رسیدگی و اداره می شوند، که برای شهر مشهد و ولایات اطراف آن بسیار مفید، مخصوصا مریض خانه آستانه از بزرگترین مؤسسات خیریه مملکت ایران است. این شهر دارای گردشگاه ها و باغ های با صفا و کافه های تمیز و سینماهای متعدد و کتابخانه های قابل استفاده است، که شرح هر یک در ضمن سایر احصائیه ها ذیلا مرقوم می شود.

http://iusnews.ir/fa/news-details/305474/

در بازارها و دکاکین شهر پیراهن و لباس و کفش و پارچه و سایر پوشش ها از هرگونه یافت می شود. اما اگر اینها را مسافر خود همراه داشته باشد بهتر است. برای مسافراسباب خانه سنگین لازم نیست، چه اغلب آنها در شهر موجود است و به خوبی ساخته می شود.

زبان رایج این شهر فارسی است و عده ای هم ترکی می دانند.

راهها : برای مسافرینی که بخواهند از مغرب ایران به مشهد بیایند بهترین راه، راه تهران به مشهد؛ و برای مسافرين شمالی راه باجگیران به مشهد، و از جنوب راه زاهدان بهمشهد، و از مغرب راهی است که هرات را به مشهد مربوط می سازد، که اخیرا در دست اصلاح است.

https://hamgardi.com/fa/Post/9293

مهمانخانه ها و کافه ها و مسافرخانه های مهم

در شهر مشهد در مهمانخانه (هتل) و ۳۱ مسافرخانه مهم، یک مرکز پانسيون (با دو نمره) و هفت کافه و رستوران موجود است.

سراها و کاروانسراها و تیمچه ها

شماره سراها و کاروانسراها و تیمچه ها روی هم رفته در حدود 152 باب است، که 9 باب آن ها در ناحیه 1، 65 باب در ناحیه 2، بیش از 39 باب در ناحیه 3 و 62 باب در ناحیه 4 می باشد. عده ای از این کاروانسراها تجارتی و برخی زوار نشین و پاره ای علافی هستند. سراهای تجارتی بیشتر در ناحیه 3 یعنی بازار و ناحیه 4 یعنی پایین خیابان و زوار نشین در ناحیه 4 قرار گرفته است.

تور مشهد

سینما و سالن ها

تعداد سالن های سینمای کنونی شهر سه و سالن های غیر از سینما نیز سه تاست. سالن ها یکی به اسم اعتبار السلطنه در کوچه اعتبار السلطنه واقع است و گنجایش 400 نفر تماشاچی دارد. دیگری به سالن نادری موسوم و با گنجایش نهصد نفر در خیابان شاه رضا ساخته شده است. دیگری سالن شیر خورشید سرخ است که گنجایش 600 نفر را دارد و در انتهای جنوبی خیابان پهلوی جنب دروازه ارگ ساخته شده است.

https://digiato.com/promoted/1049325/

سینماهایی که تا حال در مشهد دائر و منحل گردیده، به شرح ذیل است:

کلوپ روسها و كينو تمدن (اولین اعلان آن در ۱۶ تیرماه ۱۳۰۰ شده)، سینمای واستوک که در سالن اعتبار السلطنه مفتوح گردید (تاریخ اولین اعلانش ۱ مهر ۱۳۰۷ بوده)، سینمای ایران که در باغ ملی دائر شد (اولین اعلانش را در ۲۷ شهریور ۱۳۰۸ منتشر ساخته است)، و سینمای نادری که در سالن نادری تأسیس شد اما طولی نکشید منحل گردید (تاریخ اولین اعلانش ۱۳ اردیبهشت ماه ۱۳۰۹ می باشد).

آشنایی با مقابر تاریخی مشهد: مقبره خواجه ربيع ابن خثيم در دل ییلاقات

آشنایی با مقابر تاریخی مشهد: مقبره خواجه ربيع ابن خثيم در دل ییلاقات

خواجه ربيع ابن خثيم: مقبره خواجه ربیع بن خثيم الاسدى الثوری، در شش کیلومتری مشهد، سر راه کلات در جوار رودخانه کشف واقع است. خواجه ربیع از زهاد ثمانيه (= هشتگانه) و صحابه خاص حضرت علی علیه السلام بوده و در قتل عثمان، سومین خلیفه اسلام (به روایت شیخ بهاء الدین عاملی) دخالتی داشته است». در عصر خلافت حضرت على به ایالت قزوین مأمور و پس از چندی با چهار هزار نفر از ایران مراجعت و در رکاب امير المؤمنين به حرب صفین رفته است. موقعی که لشکر اسلام عزیمت خراسان نموده، ربیع نیز با قشون اسلام به خراسان آمده، وفاتش در سال ۹۳ هجری اتفاق افتاده است. خواجه ربیع از رجال صدر اسلام بوده و موقعی که حضرت امام رضا (ع) به طوس آمده اند به زیارت قبر خواجه ربيع تشریف برده و زیارت او را فایده سفر خراسان می شمرده اند. تور مشهد

مقبره خواجه ربيع از ساختمان های دوره شاه عباس کبیر است که به اهتمام میرزا الغ خادم در سال ۱۰۲۹ ساخته شده است. کتیبه های گنبد که اغلب آیات قرآن اند و احادیث و اخبار، به قلم علیرضا عباسی معروف می باشد. کاشی های این ساختمان در نهایت نفاست و مقداری از آن در طول چندین سال به واسطه خرابی و غفلت متصدیان از میان رفته و در خارجه فروخته شده است. ارتفاع گنبد از کف مقبره تا سقف ۲۸ ذرع و دور بقعه از داخل 08 ذرع می باشد. تور مشهد

آرامگاه خواجه در وسط بقعه، و قبر فتحعلی خان قاجار وكيل السلطنه و سپهسالار شاه طهماسب، آخرین شاه سلسله صفوی، که در سال ۱۱۳۹ هجری در اردوی شاه که در خواجه ربیع بود به تحریک نادرشاه مقتول شد، در گوشه طرف چپ داخل بقعه است. قبر «سالار» محمد حسن خان معروف به امیر اصلان خان فرزند اللهیارخان و محمد علی خان برادرش در صفه مقابل ایوان شمال غربی بقعه است.

مقبره خواجه ربیع در وسط باغ وسیعی می باشد که ساختمان آن در سال ۱۰۳۱ هجری تمام شده است. این بنا تا چندین سال قبل خراب بوده، در این سنوات اخیر به اصلاح و مرمت آن پرداخته اند. تور مشهد

خواجه اباصلت: خواجه اباصلت هروی، فرزند خواجه صالح هروی، نامش عبد السلام و از محارم و نزدیکان خلیفه مأمون عباسی، نیز از خواص خدام حضرت امام رضا(ع) بود. در اغلب کتب او را شیعه نوشته اند، ولی چون ناقل اخبار و احادیث علمای سنت بود، بعضی هم از جمله شيخ الطائفة طوسی، عالم كبير خراسان، او را شیعه ندانسته اند ؛ حتی به روایتی او را گماشته مخصوص مأمون نوشته اند، که مأمور تجسس حال حضرت امام رضا (ع) بود. وفاتش در سنوات اول مائه سوم هجری بوده به مسافت دو کیلومتر در خارج مشهد مدفون است. وی کتابی هم راجع به حضرت رضا عليه السلام تألیف کرده است. «خانواده نوریهای ایران که رجال بزرگی در عصر قاجار داشته اند، به خواجه ابوصلت منسوب اند ».

ییلاقات مشهد

ییلاقات و کوهپایه های مشهد در لطافت آب و هوا و کثرت اشجار و نزهت و صفا در ایران کمتر نظیر دارد. دره های طویل پر از درختان مثمر، آبهای گوارا و عذب، چشمه سارهای بسیار، گل های مختلف، خضارت و نضارت ییلاقات مشهد بهترین مصنوعات زیبای طبیعت و از جاهای دیدنی است.

این کوههای پرفیض که قشنگ ترین مناظر طبیعی و ییلاقات مشهد را در سینه خود پرورانده و نمایش می دهد، خط فاصل بين جلگه مشهد و شهر تاریخی نیشابور بی جلگه مشهد و جنوب غربی طوس، در طول دره های ممتد و متعدد آنها پیلاقات و مناظر بسیار با صفا و فرح بخشی است که از حیث مواقع طبیعی و لطف هوا و آبشارهای زیبا و آبهای گوارا و درخت های سایه گستر و گل های روح پرور، شاید در ایران کمتر نظیر داشته باشد. تور مشهد

آشنایی با مساجد تاریخی مشهد (مساجد اصلی)

آشنایی با مساجد تاریخی مشهد (مساجد اصلی)

شهر مشهد «از این رو که قبة الاسلام و زیارتگاه شیعیان است» مساجد و تکایای زیادی دارد. اینک به شرح مساجدی که از حيث ساختمان و یا قدمت اهمیت تاریخی دارند پرداخته می شود.

1- مسجد گوهرشاد

۲- مسجد شاه: در انتهای بازار بزرگ، در کوچه حمام شاه واقع است. این مسجد دارای دو مناره بزرگ، یک گنبد و دو شبستان است. از وضع بنا معلوم می شود که فضای مسجد وسیع بوده اما اکنون دارای صحن کوچکی است. قسمتی از همین صحن در سال ۱۳۰۷ خورشیدی که کوچه وسعت داده شد، جزو کوچه گردید. تور مشهد

اهمیت این مسجد از جهت ساختمان بنا، مخصوصا کاشی های معرق زیبای آن است؛ مخصوصا چینی های سبز داخل شبستان که بعضی از آنها مثبت است فوق العاده جالب توجه می باشد. اما جای تأسف است که بیشتر کتیبه ها و کاشی ها، مخصوص قسمت اعظم مناره ها ریخته و خراب شده است. اشعار و احادیثی بر روی مناره ها و دهنه ایران و داخل نوشته شده، ولی به واسطه ریزش کاشی ها اغلب ناتمام است. آنچه خوانده می شود در مطلع الشمس نگاشته شده، بنابراین ما برای اختصار از نگارش و نقل آنها خودداری می کنیم. بر دور ایوان ، روی کاشی معرق نوشته شده: الامير ملک شاه اعرج الله معارج دولته في رجب خمس و خمسین و ثمانمائة الهجرة. تور مشهد

3- مسجد آب انبار: این مسجد جز بناهای عصر صفویه می باشد و بر روی آب انباری در نزدیکی دروازه پایین خیابان و در ضلع جنوبی خیابان صفوی، قرار گرفته است.

کتیبه ای به خط ثلث بر از ارۀ ایوان این مسجد به خط علیرضا عباسی نوشته شده، که حاکی از این است که در عهد شاه عباس ثانی به آمر خواجه بیک وزیر بنا شده است. در آخر کتیبه این عبارت خوانده می شود: كتبه علیرضا عمل محمد خليفه معمار.

4- مسجد قتلگاه : این مسجد سابقا در داخل قبرستان قتل گاه واقع بوده، پس از خرابی قبرستان و توسیع بازارچه حاج آقا جان، مسجد مزبور مجددة تعمير و اکنون در حاشیه کوچه حاج آقا جان واقع است. کتیبه ای که سابقا بر سردر مسجد نصب بوده پس از تعمیر اخیر به کتابخانه مبارک آستان قدس نقل یافته است. از کتیبه مزبور معلوم می شود که این مسجد در زمان شاه عباس بهادر خان، به دستیاری مهدی قلی خان ایشیک آقاسی باشی در سال ۱۰۱۱ تعمیر شده است. این مسجد معروف به مسجد امام رضا نیز می باشد و اهالی معتقدند که حضرت رضا (ع) در این مسجد نماز خوانده اند. تور مشهد

۵- مسجد سنگی : در کوچه گنبد خشتی واقع است. کتیبه تاریخی ندارد، اما سبک بنا نشان می دهد که ظاهرا از آبنیه دوره صفویه است. ایوان مسجد با آجر و گچ، و ازاره پایه بنا با سنگ هرکاره ساخته شده است. عرض پایه بنای ایوان 75/ 1 متر است. اهالی معتقدند که حضرت رضا (ع) در این مسجد نیز مانند مسجد قتل گاه نماز خوانده اند.

6- مسجد گنبد خشتی: جنب مقبره امامزاده گنبد خشتی واقع است. بر سنگ سردر آن اشعاری نوشته شده که نشان می دهد در زمان شاه عباس، «حاجی میرزا على» نامی آن را ساخته است. تور مشهد

آشنایی با مساجد تاریخی مشهد (مساجد فرعی)

آشنایی با مساجد تاریخی مشهد (مساجد فرعی)

۷- مسجد میرزا جعفر خان: در کوچه نایب التولیه، که به بازارچه حاج آقا جان منتهی می شود واقع است. اشعاری بر سنگ سر در مسجد نوشته شده که معلوم می شود در عهد شاهرخ میرزای نادری جعفر خان کرد» بانی آن بوده است.

۸- مسجد میر حیدر: واقع در کوچه میرزا شهاب و اکنون مخروبه است. 4 قطعه سنگ هرکاره تقربيا به عرض نیم ذرع و طول یک ذرع و نیم وہ گره، با اختلاف مختصری در طول آنها، که شامل کتیبه واشعاری راجع به مسجد مزبور می باشد به کتابخانه معارف انتقال داده شده است. در قسمت بالای کتیبه با خط ثلث احادیث ذیل نوشته شده: : «قال النبي صلى الله علیه و آله وسلم من بنى مسجدا لله و تعالى بني الله بيتا في الجنه وقال عليه السلام من بنى مسجدا كمفحص قطاة بنى الله له بيتا في الجنة و قال عليه السلام من بنى مسجدا لله تعالی اعطاه الله تعالى بكل ذرع اربعین قصرة في الجنة صدق رسول الله صلى الله عليه وآله». «كتبه رضا حسن بن حاجی محمود الخادم سنه ۹۸۸». تور مشهد

۹- مسجد مقبره (شاه): در خیابان نادری، اول کوچه مقبره واقع است. از کتیبه های آن که بر ازاره ایران نوشته شده معلوم می شود که در زمان شاه عباس ساخته شده است. کتیبه مزبور ابتدا روی کاشی معرق بوده و هنوز هم فقط چند گره آخر آن باقی مانده است. ولی بعدها آن را روی گچ نوشته اند و اکنون قسمت عمده کتیبه محو شده است. تاریخ بنا در قسمت آخر کتیبه چنین خوانده می شود : ۱۰۳۲ تور مشهد

این همان مسجدی است که مسیو خانیکوف درباره آن می نویسد: «تاریخ مسجد شاه واقع در خیابان، که شاه عباس بزرگ ساخته است ۱۰۳۲ می باشد. مقابل همین مسجد مقبره نادر شاه بوده و از آبنيه عاليه محسوب می شده». از اینجاست که مرحوم بدایع نگار این مسجد را جزو ابنیه فانیه مشهد شمرده می نویسد: «مسجد شاه عباس، مقابل مقبرة نادری به بیت المعمور ملحق شده». این اشتباه از این ناشی شده که خانیکوف می نویسد: «مقابل همین مسجد مقبره نادر شاه بوده. البته یا باید قائل شد که خانیکوف به جای «پهلو و جنب همین مسجد» اشتباها «مقابل» نوشته، یا باید معتقد شد که مسجد مزبور سابق وسیع تر بوده و شامل دو دکان و تیمچه وصل به کوچه مقبره نیز بوده است، دری هم از کوچه داشته.

خانیکوف به اعتبار آن «در» نوشته است: «مقابل همین مسجد مقبره نادرشاه است». در هر حال، مسجد مزبور از بین نرفته و اگر از وسعت آن احتمالا کاسته است اساس آن به حال خود باقی است. برای خرید بلیط تور مشهد به وبسایت آژانس چهارفصل به نشانی CHAHARFASL . NET مراجعه کنید.

10- مسجد محراب خان: در راسته بازار نوغان واقع است. این مسجد که زمان تولیت میرزا فضل الله وزير نظام در سال ۱۲۷۰ به کلی مخروبه بوده، مجددة تعمیر شده است، کتیبه تاریخی ندارد. فقط دو سنگ، یکی هرکاره و دیگری مرمر بر سردر آن نصب است. اولی به تاریخ ۱۲۸۳ قمری و دومی به تاریخ ۱۲۷۰ نوشته شده است. مضمون سنگ ها لعنت نامه و وقف نامه چند باب دكان و حوالی (حویلی - حیاط - منزل) است. تور مشهد