معرفی دروازه های تاریخی شهر طوس

معرفی دروازه های تاریخی شهر طوس

دروازه رزان

در بخش شمال شرقی شهر دروازه رزان قرار گرفته است، که امروز از معبر آن اثری باقی نمانده است. در بیرون از آن، قلعه کردها و در درون آن مجموعه آرامگاه فردوسی واقع شده است. در جایگاه قرارگیری دروازه دیواری گلی یافت شده است که از زیر آن مجرای آبی عبور می کند. آثار دروازه کنونی معلوم است. این دروازه درست به طرف شمال شرقی، یعنی پشت به قبله است و جلوخان بزرگی داشته است. فاصله بین دو برج جلوخان ۹۲ متر و عرض جلوخان ۱۸ متر است. قرية رزان به فاصله ۲ فرسخی از این محل در کنار جاده کلات است و از همین محل به طرف پاز یا باژ، که مولد فردوسی است می روند. یعنی از طوس به حسن آباد و از آنجا به «خوش هوا» و بعد به پاژ (یا فاز) و فارمد (پرمی) می روند. و در این مکان که آرامگاه فردوسی است در قدیم تپه بلندی بوده که پیرمردها می گفتند مقبره فردوسی بوده، ولی شگی نیست که قبر فردوسی درون دروازه رزان بوده و کلام نظامی عروضی که صد سال بعد از مرگ فردوسی آنجا را زیارت کرده سند تاریخی است. بدیهی است تا آن زمان قبر فردوسی باقی بوده و نظامی اشخاصی را که به یک واسطه فردوسی را ملاقات کرده اند دیده است. تور مشهد

آثار حصار و بروج تقریبا در تمام دوره شهر چنان که ذکر شد معلوم است.

بعضی جاها پایه های بروج خراب شده و محل آنها را به زحمت می توان تشخیص داد. بعضی جاها فقط سرباره خراب شده و پایه های بروج به خوبی باقی است. چنان که از روی نقشه ضمیمه معلوم است، شهر شکل هندسی ندارد. در واقع کثیرالاضلاعی است غیر منظم که انحراف زوایای آن از طرف راست یا چپ ۳۰ تا 45 درجه، و مشتمل بر یک صد و شش برج است، و فاصله بین هر دو برج ۵۰ متر است. تور مشهد

محیط شهر قریب پنج کیلومتر و نیم است. طویل ترین ضلع آن طرف دروازه رزان است که مشتمل بر ۲۱ برج و طول شهر در حدود یک کیلومتر است. ضخامت پایه دیوار 6 متر است. در تمام این دوره فقط در چهار موضع آثار دروازه مشاهده می شود، و می توان به طور اطمینان گفت که دروازه های اصلی شهر منحصر به این چهار بوده، اول: دروازه رزان که شرح آن گذشت.

دروازه سر آسیا

دروازه ای است در ناحیه غربی، که آن را دروازه سرآسیا نامیم. سرآسیا قرية معتبری است که در خارج قلعه طوس نمایان است، و از این دروازه به جانب آن می روند. ابعاد جلوخان آن تقریبا مانند دروازه رزان است. مابین این دو دروازه سی برج از حصار فاصله است. قسمت مهم اراضی طرفین این ضلع متعلق به اسلاميه است و قسمت شمالی خارج شهر سابق معروف به اراضی چهارباغ بوده است. در نزدیکی دروازه سر آسیا به فاصله پنج برج نهر آبی وارد شهر می شود، معروف به آب آمرغان، که طوس را قطع می کند و نزدیک قریه اسلامیه از حصار خارج می شود ( امرغان قریه ای است خارج طوس). کشف رود در طرف این دروازه تقریبا به موازات حصار است. در فاصله صد متری از این دروازه آثار پلی دو چشمه در روی رودخانه مشاهده می شود که فقط آجرهای قاعده پل باقی مانده است. در این نقطه رودخانه قدری به طرف مغرب منحرف شده، پس از مقداری پیچ و خم باز به موازات حصار شهر حرکت می کند. قریه دیگری از خارج دروازه پیداست، موسوم به قریه ختایان. تور مشهد

دروازه مشهد

به تصریح نزهت القلوب به دروازه رودبار موسوم بوده، درست مساوی و محاذی دروازه رزان است ؛ ولی دو برج طرفین آن منهدم شده است. ضلع مابین دروازه سر آسیا و دروازه مشهد مشتمل بر ۲۵ برج است و حصار چندین پیچ و خم دارد. در نزدیکی دروازه سر آسیا و مقابل پل مخروبه، در درون حصار، قرية طوس علیاست که مشتمل بر ۲۰ خانوار است. در این محل از رودخانه نهری جدا می شود، که اراضی قریه سرباغان را مشروب می سازد. در مقابل دروازه مشهد به فاصله ۱۲۰ متر پلی است از آجر و ساروج مشتمل بر ۸ چشمه که هر دهانه چهار متر و نیم است و بین هر دو چشمه دالانی است به موازات مجرای آب، که از نظر مکانیکی شاید برای نشستن و تماشای آب ساخته شده است. تور مشهد

این رودخانه که اصلا از النگ (مرغزار) رادکان سرچشمه می گیرد، آبش در بهار نسبتا زیاد است و در تابستان کم می شود. ولی در همان فصل هم به واسطه زه آب و چشمه سارهای درونی، اراضی زیادی را مشروب می سازد. این رودخانه در دو ناحیه غربی و جنوبی شهر تقریبا به موازات حصار شهر است، گاهی نزدیک و گاهی دور می شود. در دو محل دروازه سرآسیا و دروازه مشهد بسیار نزدیک حصار می شود. بعد متدرجا دور شده و در جنب قريه «مردار کشان»، در نقطه که «گرداب خشتی» می نامند انحراف زیادی پیدا می کند. در آن محل نیز آثار پلی مشاهده می شود بعد تا «پل خاتون» که ۷ فرسخی جنوب سرخس سرخس است، امتداد یافته در آنجا به هریرود متصل می شود.

دروازه اسپندیان

یا دروازه هشت تراب (هشت تراب شاید محرف حاج تراب باشد، که صاحب جهانگشای نادری قلعه ای را در طوس به این اسم می نامد) که در ناحیه شرقی شهر واقع است. مابین این دو دروازه سی برج فاصله است سر باغان در مقابل برج ۱۲ به فاصله صدمتری از دیوار قلعه است. در برج ۲۰ معبری است که به طرف مردار کشان می رود. اراضی طرفین این ضلع یک قسمت متعلق به سرباغان و قسمت دیگر متعلق به اسپندیان است. اسپندیان قریه ای است در خارج دروازه طرف شرقی شهر. و اراضی گندم کاران وصل به دیوار شهر است.

هشت تراب قلعه مخروبه ای است در بالای تپه مرتفعی به فاصله نیم فرسنگ از این دروازه. از دروازه اسپندیان [که] به جانب دروازه رزان می رویم، از پهلوی دروازه درست متوجه شمال می شویم. حصار در این قسمت محفوظ مانده و حتی سر دیوار که جان پناه نامیده می شود، باقی است. ظاهرا بعد از خرابی آن را تعمیر کرده اند (پیرمردی می گفت: دختر شاهی خواسته است قلعة طوس را بسازد. بعد از این که این قسمت را ساخته، همه به او گفته اند چرا زحمت بیهوده می کشی؟ این شهر هرگز به نام دختر موسوم نخواهد شد، همیشه منسوب به طوس نوذر است. لذا دختر ساختن قلعه را ترک کرده است).

از اراضی اسپندیان، به اراضی طوس سفلی می رسیم. قرية طوس سفلی درون حصار وصل به دیوار و مشتمل بر ۲۰ خانوار است و طرفین باره اراضی زراعتی طوس سفلی است. در خارج باره باغ مشجر و باصفائی است معروف به باغ طوس و بر روی یکی از بروج قلعه عمارتی ساخته شده که به این باغ نگاه می کند. از این عمارت متوجه به شمال غربی می شویم و بعد از هشت برج به دروازه رزان می رسیم. بیرون باره، قلعه اسلامیه است و درون باره باغ اسلاميه که باغ مصفائی است و به آرامگاه فردوسی منتهی می شود. در تمام طول حصار چندین بریدگی هست که بعضی از آنها مهم و معابر قراء اطراف است، ولی از قرائن به خوبی معلوم است که هیچ یک از این معابر دروازه نبوده، بلکه بعد از خرابی باره زراعین برای ارتباط داخل به خارج ایجاد کرده اند.

آشنایی با بنای ارگ و زندان هارونیه شهر طوس

آشنایی با بنای ارگ و زندان هارونیه شهر طوس

باقی مانده آثار برج و باروهای خراب شهر به خوبی حدود قدیم این شهر را معین می کند. حدود دروازه ها و سایر مميزات و مشخصات این شهر طوری است در زیر معرفی می شود:

ارگ : درون شهر، در طرف شمال، بين دروازه رزان و سرآسیا بر روی تپه مرتفعی قلعه ای ساخته شده که آن را قلعه ارگ نامند. ظاهرة مقر قوای نظامی شهر بوده است. این قلعه تقريبا سیصد متر از حصار فاصله دارد. اطراف آن خندق و خاک ریزی بوده که آثار آن به خوبی معلوم است. طول قلعه از شمال شرقی به جنوب غربی است. درب آن درست رو به قبله باز می شود. ظاهرا مشتمل بر ۹ برج بوده، که در حال خراب است. طول آن 60 متر و عرضش 40 متر است. در جلو آن آثار محوطه ای است که پایه دیوارهای آن نمایان است.

https://gadgetnews.net/343210/%D8%AA%D8%B9%D8%B7%DB%8C%D9%84%D8%A7%D8%AA-%D9%86%D9%88%D8%B1%D9%88%D8%B2-%D8%A8%D9%87-%D8%AF%D9%86%D8%A8%D8%A7%D9%84-%D8%AA%D9%88%D8%B1-%D9%85%D8%B4%D9%87%D8%AF/

هارونیه: در وسط قلعه طوس، مایل به دروازه مشهد، بقعه عظیمی است از آجر، که پایه های آن قدری خراب شده اما درون آن تقریبا سالم و معلوم است که بقیه بنای معتبری بوده است. مدخل بزرگ آن رو به قبله است و سه مدخل در سه طرف دیگر دارد. اطراف بقعه اطاق هایی است که به هم مربوط هستند. از طرف مدخل شمالی سه اطاق ردیف یکدیگر است. خارج این مدخل طرف راست، محراب کوچکی است که درون آن گچبری و از دود سیاه شده است، چند جا با خط ثلث عبارت: «الدنيا ساعة» گچ بری شده است. در مسجد گوهرشاد، طرف راست ایوان مقصوره، بر روی کاشی نقش شده: الدنيا ساعه فاجعلها طاعه. سطح درون بقعه مربعی است ۱۲ قدم در ۱۲ قدم. در هر یک از چهار زاویه آن پلکان پیچاپیچی است که به غرفه های بالا می رود و دور تمام بقعه گردش می کند. در قسمت بالای بقعه ۸ غرفه است که شکل آن مثمن منتظم می شود. تور مشهد

دو سنگ در درون بقعه افتاده که بر روی یکی از آنها آية الكرسی و این عبارت نوشته شده: «هذه مرقد عليا حضرت مخدره مستوره مهوش خانم بنت عالیجاه ». بقیه عبارت در قسمتی از سنگ بوده که شکسته شده است. بر سنگ دیگر «نادعلی» نوشته، به علاوه این عبارت : «هذا مرقد عالیجاه سیادت و نجابت پناه معالی دستگاه المرحوم المغفور». باقی عبارت به واسطه شکستن سنگ از بین رفته، فقط کلمه «امیر سید» در قسمتی از آن باقی مانده است. این اسامی و القاب با دوره تیموری و بعد تناسب دارد. ولی اصل بنا معلوم نیست در چه زمان ساخته شده و چه بوده؟ امروزه معروف است به بقعه هارونیه. تور مشهد

احتمال داده اند مسجد یا خانقاه یا مقبره باشد. ظن قوی آن است که مقبره بوده، زیرا مسلما در اطراف آن قبوری موجود بوده و همین سنگ ها، اگر متعلق به خود بقعه نبوده، در خارج و اطراف بقعه بوده که به این جا آورده اند. مستر «فرزر» فقط یک سنگ در درون بقعه دیده، قبری هم در مدخل بقعه بوده و قبر فردوسی را هم در جنب همین بنا در گنبدکوچکی حدس زده است . صاحب مطلع الشمس هردو سنگ را دیده، ظاهرا سنگ دوم از همان قبری است که مستر فرزر در مدخل بنا [دیده و درباره آن] نقل می کند: در بعضی تواریخ این محل را مزار عباسیه نامیده اند. و دیگر نقل کنند: غازان خان بر قبر فردوسی بنایی ساخت و جنب آن خانقاهی بنا کرد، احتمال داده اند آن خانقاه همین بوده، یا خانقاهی که غزالی ساخته همین بنا بوده است، یا بقعه مسجد جامع خواجه نظام الملک بوده است؛ احتمال مسجد بسیار بعید است، زیرا اولا شکل آن با مسجد تناسب ندارد، ثانيا در مسجد و مدخل آن دفن اموات مرسوم نیست.

به احتمال قوی مقبره بوده و ایوان شمالی آن که دارای محرابی است توحیدخانه و عبادت خانه بوده است. این دو قطعه سنگ هم متعلق به اعیان شهر بوده که محض تیمن در جوار قبر صاحب این بقعه دفن شده است. ولی آیا صاحب بقعه که بوده است؟ در جوار این بنا در مزارع گندم همه جا خورده آجر دیده می شود، بلکه خورده آجر در همه اراضی قلعه مشاهده و معلوم می شود تمام سطح قلعه آباد بوده، بلکه قرا بیرون قلعه هم به شهر پیوسته بوده است. اسپندیان که در زمان حافظ ابرو یکی از محلات شهر بوده، امروز نام قریه ای در بیرون حصار است. تور مشهد

آشنایی با مقابر تاریخی مشهد: گنبد خشتی و گنبد سبز

آشنایی با مقابر تاریخی مشهد: گنبد خشتی و گنبد سبز

1- مقبره گنبد خشتی:

واقع در خیابان طبرسی و مدفن امامزاده سلطان محمد است. صاحب مطلع الشمس می نویسد: «به هجده واسطه به سید سجاد سلام الله علیه می رسد». اما از شعری که بر دور مزار نوشته شده و خود اعتمادالسلطنه نیز آن را نقل می کند:

خورشید آسمان سیادت که از نسب سبط جلیل حضرت موسی بن جعفر است

سقف گنبد مقرنس کاری و خود گنبد دو پوششه است. گنبد خشتی زیارتگاه و محل نذورات است. تور مشهد

۲- مقبره گنبد سبز:

مدفن شیخ محمد مؤمن در محله ارگ میان باغی واقع است.

گنبد مقبره سابقا کاشی فیروزه ای رنگ داشته، به همین جهت ظاهرا به گنبد سبز معروف شده است. سقف و دیوارهای داخل مقبره به واسطه دود و دم دراویش سیاه شده، از این رو کتیبه ای که با خط ثلث بر دور مقبره نوشته شده لایقرء است. همین قدر معلوم می شود که با اسامی چهارده معصوم شروع و در قسمت آخر «شاه عباس صفوی» نیز خوانده می شود. تور مشهد

این شیخ از عارفان زمان خود بوده، به طوری که درویش های اطراف شهر مشهد اعتقاد ویژه ای به او داشتند و معجزات بسیاری را به او منسوب می کنند. شرح حال او در تذکره های معروف دیده نشد. در تذکره عرفا، تأليف محمدشفیع بن بهاء الدين محمد العاملی، ضمن شرح حال «شیخ مؤمن استیری» کراماتی به شیخ مؤمن بزرگ، که مرشد مؤمن استیری بوده، نسبت می دهد، که با کرامات مشهور در افواه دراویش و عامه تفاوت چندانی ندارد. از تذکرۂ مزبور تاریخ تولد و تاریخ وفات شیخ به دست نمی آید، همین قدر معلوم می شود که شیخ مؤمن معاصر شاه عباس بوده است.

https://rooziato.com/1397195178/%D8%AA%D9%88%D8%B1-%D9%85%D8%B4%D9%87%D8%AF/

نیز می نویسد: زمانی که شیخ بهائی به زیارت مشهد آمده شنیده است که در مشهد شیخی صاحب مقامات رفيعه است. شیخ بهائی آهنگ ملاقات او می کند، اتفاقا شب حضرت پیغمبر (ص) را خواب می بیند که می فرمایند: «چرا به دیدن گل ما شیخ مؤمن نمی روی.» شیخ بهائی صبح همان شب با دوتن به ملاقات شیخ رفته، در بین راه یکی نیت انار و دیگری نیت شیر برنج، و دیگری نیت کفن می کند. وقتی وارد خانه شیخ مؤمن می شوند شیخ از دولاب شیر برنج و انار برآورده نزد طالبين آنها می گذارد. شال كرباس سر خود را هم نزد طالب کفن گذارده و پوزش می طلبد. آنگاه از شیخ بهائی مقدمه خواب شب گذشته را می پرسد. شیخ بهائی خواب را عرضه می دارد. شیخ مؤمن بلند می گرید که: "هنوز من به مرتبه ثمريت نرسیده ام که مرا گل خطاب فرموده اند".

https://digiato.com/promoted/1049325/

باز از کرامات شیخ مؤمن نقل می کنند که شاه عباس جمعی را به قندهار روانه می سازد. یکی از سرکردگان چون به حوالی مشهد می رسد خود را از سپاهیان دور ساخته و دیوانه وار سر به بیابان می گذارد و مدتها از شکار حیوانات امرار معاش می کند. شبی در عالم رؤیا می بیند که پیلی تنومند بر او حمله کرد. در این اثنا مردی ضعیف اندام حاضر شده به نظر هیبت در پیل نگریست، پيل آهسته آهسته کوچک شده به تحلیل رفت. هکر نستان برای تعبیر خواب به مشهد می آید، مردم او را به خانه شیخ مؤمن رهبری می کنند. چون به خانه مؤمن وارد می شود می بیند همان شخص ضعیف که او را از خطر پیل رهانید، شیخ است.

آنگاه شیخ او را نوازش کرد و در مقام تربیتش بر آمد و «شیخ مخلص» مخاطب ساخت. شیخ مخلص را رساله ایست در ذكر، که در آنجا بیان آن نموده است. حکایات دیگری که دلالت بر کرامات شیخ می نماید نیز در افواه مشهور است، که از بیم اطناب از ذکر آنها صرف نظر می شود.

آشنایی با مقابر تاریخی مشهد: شیخ طبرسی، پیر پالان دوز، شیخ حر عاملی و شیخ بهایی

آشنایی با مقابر تاریخی مشهد: شیخ طبرسی، پیر پالان دوز، شیخ حر عاملی و شیخ بهایی

1- مقبره شیخ طبرسی:

امین الدین فضل بن حسن بن الفضل الطبرسی، صاحب تفسير مجمع البيان و تصانیف دیگر، از بزرگترین علماء و مفسرین است. وی در سال ۵۲۳ از مشهد به سبزوار انتقال جسته، در سال ۵۶۸ وفات یافته، جنازه او از سبزوار به مشهد نقل و در قبرستان قتل گاه دفن شده است.

بعد از خرابی قبرستان قتلگاه، قبر او در کنار خیابان جدیدالاحداث (طبرسی) به نام خود وی واقع شده است. اخیر، ساختمان مقبره ای شروع شده که هنوز اتمام نیافته است. روی قبر شیخ سنگ مرمر یک پارچه ای قرار داده شده و به خط نستعلیق بر آن نوشته شده است: هو الحي الذي لا يموت. هوالباقی و كل شيئها لك. هذه المرقد الشريف والمضجع المنيف العالم الفاضل الكامل حاوی الفروض و الاصول جامع المعقول و المنقول الفضل بن الحسن المكنى ابو علي الطبرسی طاب ثراه. تور مشهد

2- مقبره پیر پالان دوز:

شرح حال و شخصیت پیر مدفون در این مقبره معلوم نشد. مدح و ذم هردو درباره او شنیده می شود. کراماتی نیز شبیه به کرامات شیخ مؤمن به او نسبت می دهند و وی را معاصر شیخ بهائی می دانند. حکایاتی راجع به ملاقات شیخ بهائی با پیر نقل می کنند که متکی به مأخذ صحیحی نیست. این مقبره دارای گنبدی است که مزین به کاشی بوده ولی اکنون کاشی های آن ریخته است. در داخل مقبره صندوق آهنی است، که روی قبر گذارده شده است. داخل مقبره و دالان اخیرا از طرف اداره اوقاف تعمیر شده و سنگ مرمر کوچکی که بر سردر مقبره نصب بوده به انبار مقبره انتقال داده شده است. روی سنگ مزبور پس از اسامی چهارده معصوم نوشته شده است:

«في ايام دولة السلطان الاعظم و الخاقان المعظم حافظ بلاد الله و ناصر عباد الله ابوالمظفر شاه سلطان محمد خدابنده خلدالله ملکه و سلطانه بسعی و اهتمام بنده درگاه خواجه قنبر على ابن خواجه حسين سنه ۹۸۵ » تور مشهد

3- مقبره شیخ بهائی:

مقبره شیخ بهائی در جنوب غربی صحن جدید در اطاقی به طول ۸ ذرع و عرض چهار ذرع واقع است. روی قبر شیخ که در گوشه جنوب شرقی این اطاق می باشد صندوق چوبی مشبکی قرار گرفته است. بر سنگ مرمری که تربت شیخ را می پوشاند گزارش زندگانی او به طور ایجاز، به اضافه سه شعر عربی مسطور است. در اطراف بقعه نیز کتیبه هایی است که عین آنها در مطلع الشمس نقل شده است. تور مشهد

شیخ بهائی از فقه ها و دانشمندان نامور دوره صفویه است و در دربار شاه عباس تقرب و منزلتی داشته است. نامش محمد، فرزند حسین بن عبدالصمد حارثی عاملی جبلی، منسوب به حارث همدانی است. تألیفات بسیار در بیشتر علوم به زبان عربی و فارسی دارد؛ از جمله خلاصة الحساب و تشریح الافلاک و کتاب اسطرلاب (در علوم ریاضی و فلکی) و فرائد الصمديه و تهذیب (در نحو) و حبل المتین و شرق الشمسین (در احادیث و کتاب زباده و جامع عباسی در اصول فقه، به علاوه رساله ها و حواشی بسیاری بر کتب فقهی و ادعیه و غیره، همچنین مثنوی های نان و حلوا و شیر و شکر به فارسی و کتابی مشتمل بر اطلاعات گوناگون ادبی و علمی موسوم به کشکول از آثار مشهور اوست. تولدش در ماه محرم در سال ۹۵۳ و وفاتش در سال ۱۰۳۱ یا ۱۰۳۰ واقع شده است. تور مشهد

4- مقبره شیخ حر عاملی:

مقبره شیخ حر در یکی از صفه های قسمت شمال شرقی صحن عتیق واقع، و ضریح کوچکی روی آن قرار داده شده است. تولدش در مشغر از قرای جبل عامل در سال ۱۰۳۳ بوده و به سال ۱۱۰ زندگانی را بدرود گفته است. نامش محمد، فرزند حسن بن علی بن محمد، معروف به شیخ حر عاملی. اخباری، از محدثین و فقه ای مشهور، دارای تألیفات بسیار در احادیث و اخبار می باشد. از آن جمله است: الجواهر السنية و تفصيل وسائل الشيعه و من لا يحضره الامام و غیره. از کتب معروف او کتاب امل الأمل مشتمل بر شرح حال علماء جبل عامل و غیره است. وقف نامه مقبره در کتابخانه آستان قدس موجود است، که مورخ به تاریخ غرة شهر محرم الحرام سنة ۱۱۶۵ هجری می باشد. مهر نادر در این وقف نامه «لافتى الأعلى لاسيف الأذوالفقار» به اضافه «نادر عصرم زلطف حق غلام هشت و چهار» 1144 است.

آشنایی با باغ و مقبرة نادری از جاذبه های گردشگری مشهد

آشنایی با باغ و مقبرة نادری از جاذبه های گردشگری مشهد

باغ، مقبره و موزه نادری مکانی است به وسعت ۱۵۱۹۱ متر مربع که در ضلع شمالی خیابان علیا یعنی مابین دو کوچه نادری و مقبره نادری واقع شده است و عمارت مقبره تقریبا در وسط آن قرار گرفته است. در جلوی مقبره ایوانی است با چهار ستون سنگی، که خود ایوان قریب به یک ذرع و نیم از سطح باغ مرتفع تر می باشد. از طرف مشرق و مغرب دارای دو راهرو است که با پنج پله دیده می شود. در وسط ایران رو به جنوب (تقریبا) درب مقبره قرار گرفته است.

برای رزرو تورهای آفری مشهد به وبسایت چهارفصل CHAHARFASL . NET مراجعه نمایید.

درون مقبره محوطه ای است هشت ضلعی، که در پشت آن یعنی در شمال بنا صحنه برای نمایش ساخته اند. در دو طرف مقبره چهار اطاق بنا گردیده که دو اطاق شرقی فعلا در تصرف کتابخانه معارف می باشد. محوطه به مساحت ۵۳۹ متر مربع ساخته شده است. ازاره بنا را تا 20 / 1 متر از سنگ و بقیه را با آجر بنا کرده اند. بر پیشانی ایوان کاشی های خشتی نصب گردیده که دو قسمت می شود، قسمت بالا زمینه اش زرد و در وسط تاجی است که اطراف آن نقوش و تزئیناتی اسلیمی موجود می باشد.

https://www.karnaval.ir/blog/looking-for-tour-of-mashhad-for-the-nowruz-holiday

بنا و وضع قدیمی مقبره: «فریزر» سیاح انگلیسی که خرابه بنای قدیمی قبر را در تاریخ ۱۸۲۲ میلادی مطابق ۱۲۳۸ هجری قمری دیده می نویسد: «بنا خیلی مستحکم و با آجر و سنگهای حجاری شده ساخته شده و جلوی طرف شرقی قبر درب مرمری است که سنگ آن را از مراغه آورده بودند.»

آنچه از وقف نامه مستفاد می شود آنست که حیاط مقبره باغی بوده که دو باغبان رسیدگی می نموده و دو گلدسته داشته، نیز پهلوی درباغ یک سقاخانه ساخته بودند. خود مقبره دارای دو راه بوده و در ایران و چهار اطاق متصل به آن داشته، در درون مقبره هم دو عدد پرده زربافت نفیس، که پنج سال به پنج سال باید عوض می شده، موجود بوده است و از هریک از درب آن پرده مخملی آویخته بوده، نیز شانزده قندیل داشته است. تور مشهد

به گفته مورخین، ضریح مرصعی هم داشته که سید محمد صفوی، معروف به شاه سلیمان [ثانی] (جلوس سه شنبه 5 صفر سال ۱۱۹۲، سقوط ۱۱۹۲)، از مقبره به حرمحضرت رضا (ع) نقل کرده است. او در سال ۱۲۹۷ شمسی، موقعی که برای تجدید بنای مقبره پی میکندند، در عمق ۸ متری قریب سیصد پارچه سنگ سیاه به اشکال مختلف به دست آمد، که برخی به شکل استوانه به قطر و شعاع نیم ذرع بودند، بعضی هم ستونهایی تراشیده و خوب. از قرار مسموع مشابه این ستونها با همین جنس سنگ درعمارت خورشید کلات به کار رفته است. عمارت خورشید کلات به دست معماران هندی برای نادرشاه ساخته شده، نیز مسموع شد که قبر این معماران در کبود گنبد است.

نیز هنگام ساختمان مقبره نادر در عمق ۸ متری « ریخته» و ساروجی پیدا شد، که قسمتی از پایه های کنونی مقبره را بر روی آنها نهادند. از این دو مطلب می توان فهمید که اصل مقبره همین جا بوده است، که ساخته اند. تور مشهد

تاریخچه باغ مقبره نادری از دیدگاه جهانگردان قدیمی

تاریخچه باغ مقبره نادری از دیدگاه جهانگردان قدیمی

میر طالب محمد الرضوی ناظر بر ساخت مقبرة نادری، عریضه ای به نصرالله میرزا نوشته، نصرالله میرزا هم جوابی را در تاریخ شوال ۱۱۸۶ هجری در همان مراسله به او می دهد، که عکس آن عریضه با این حکم در صفحه ... قسمت تاریخی به طبع رسیده، در این عریضه ناظر مزبور خود را ناظر مقبره قدیم و جدید معرفی می کند. با این ملاحظه، و نظر به مطالب گذشته و شواهد دیگر، منجمله گفته بعضی که این بنا به سبک بناهای هند ساخته شده، احتمال می رود که نادر پس از مراجعت از هندوستان، به دست معماران هندی مقبره دیگری به سبک بناهای هندی برای خود ساخته باشد. تور مشهد

بی مناسبت نیست نوشته شود که وقتی نادر از هندوستان باز می گشت، شخصی هندی به اسم عبدالكریم به عزم حج با اردوی نادری به مشهد می آید. او سفرنامه دارد که قسمتی از آن را صاحب مطلع الشمس در کتاب خود نقل می نماید. هندی مزبور می نویسد: مقبره نادر در بالا خیابان است.

مردم از ملاحظه این لطیفه بسیار خندیدند، اما بعد از ترس این که نادرشاه مطلع بشود و جمعی را به هلاکت برساند، با کمال دقت عبارت مزبور را از دیوار تراشیده و محو کردند.

معروف است که جسد نادر را احمدخان ابدالی از قوچان به مشهد آورده، مدفون ساخت. ولی هنوز مأخذ کتبی از آن دیده نشده است، جز آنکه سرجان ملکم در ضمن احوال آقامحمدخان قاجار نوشته است: «وضع طبيعی اش، مخصوصا در باب لطفعلی خان ظاهر می شود، زیرا که بعد از آنکه خود و جميع اقارب و منسوبان وی را کشت یا نابینا کرد، به این اکتفا نکرده استخوانهای کریم خان را نیز از قبر بیرون آورده به طهران برد و با استخوانهای نادرشاه، که بعد از آمدن از مشهد آورده بود، در آستانه سرای سلطنت دفن کرد تا به خیال خود هر روزه استخوانهای دشمنان را پایمال کرده باشد». تور مشهد

همچنین فریزر سیاح انگلیسی در ضمن ذكر قبر نادر می نویسد: « اگر چه جسد نادر در این قبر نمانده است.» در افواه مذکور است که آغا محمد خان قاجار (مقتول ۲۱ ذیقعده سال ۱۲۱۱) از دروازه بالا خیابان به شهر مشهد در آمد، چون به مقبره نادر رسید و گلدسته و بقعه آن را دید چنین وانمود کرد که آنجا را با ضریح مقدس اشتباه کرده، قصد زیارت نمود، و ظاهرا چون اشتباه کرده بود خشمگین شده امر به خرابی آن داد.

https://www.top-travel.ir/%D8%A7%D9%82%D8%A7%D9%85%D8%AA-%D8%AF%D8%B1-%D9%85%D8%B4%D9%87%D8%AF/

صاحب روضة الصفا در جلد نهم در ذکر واقعات سال ۱۲۱۱ می نویسد: «چون به مشهد مشرف شد (یعنی آغا محمد خان) سنگ قبر نادرشاه را که مرمر بود، به ضرب سندان های آهنین شکستن فرمود.» خرابه قبر نادر و قبر پسرش رضاقلی میرزا در طرف دیگر نهر (که حالا اثری از او باقی نیست) را و فریزر دیده است.

فریزر سیاح انگلیسی که در سال ۱۲۳۸ هجری قمری مطابق ۱۸۲۲ میلادی، زمان فتحعلی شاه، به مشهد آمده می نویسد: « نادرشاه در این جا مقبره برای خود بنا کرده و مقبره پسرش رضاقلی میرزا را نیز در محاذی مقبرة نادری ساخته اند».

http://chamedanmag.ir/%D8%A8%D8%B1%D8%A7%DB%8C-%D8%AA%D8%B9%D8%B7%DB%8C%D9%84%D8%A7%D8%AA-%D9%86%D9%88%D8%B1%D9%88%D8%B2-%D8%A8%D9%87-%D8%AF%D9%86%D8%A8%D8%A7%D9%84-%D8%AA%D9%88%D8%B1-%D9%85%D8%B4%D9%87%D8%AF-%D9%87%D8%B3/

توصیف مشهد از دیدگاه سیاحان خارجی در گذشته

توصیف مشهد از دیدگاه سیاحان خارجی در گذشته

خانیکوف روسی که در سال ۱۸۰۸ میلادی (۱۲۷۵ ه.ق) به مشهد آمده، در خصوص مشهد اطلاعاتی به دست می دهد که تلخیص از سفرنامه او در کتاب شش ماهه دوم، از صفحه ۲۹۹ تا ۲۸۸ مندرج است، سال ۱۸۹۱. از جمله در صفحه ۲۸۸ در ضمن گفتگو از خیابان و نهر آن درج شده: قسمت علیای نهر خیابان مشجر است. از همه این درختان قدیمتر چناری است که باشکوهی خاص پهلوی در مقبرة نادری واقع گردیده و مقبره فعلا تبدیل به مکتب خانه شده است. به طوری که معلوم است فاتح هند قبل از وفات برای خود بنای مقبره عالی نموده و چون در قوچان به قتل رسید، پسر نادر جسدش را به مشهد آورده و در مقبره مدفون ساخت، ولی چندی نگذشت که آقا محمد خان پسر فتحعلی خان قاجار که پدرش را به حكم نادر در مشهد کشته بودند ، برای انتقام حکم به خرابی مقبره مزبور داد و آن را از اساس خراب کردند. آغا محمد خان استخوانهای نادر را از خاک درآورده به طهران برد و در درگاه قصر خود به خاک سپرد، تا بدین طرز وحشیانه هر روزه آنها را پایمال نموده باشد.

http://namnak.com/%D8%AA%D9%88%D8%B1-%DA%A9%DB%8C%D8%B4-%D9%88-%D8%AA%D9%88%D8%B1-%D9%85%D8%B4%D9%87%D8%AF-%D8%AF%D8%B1-%D9%86%D9%88%D8%B1%D9%88%D8%B2.p74004

جهت رزرو تور مشهد به سایت آژانس مسافرتی چهارفصل به نشانی CHAHARFASL . NET مراجعه کنید.

به طوری که «آقای شاهزاده محمد هاشم میرزا افسر نماینده محترم مجلس شورای ملی» بر طبق اسنادی که در دست اولاد نادر دیده اند می گفتند، منسوبان نادر به هرات رفته بودند و در سال ۱۲۸۹[ قمری] به مشهد برگشتند و در این وقت مقبره خراب بوده است. چنانکه هم در این تاریخ به نقل شاهزاده مزبور یکی از متولیان در ضمن مراسله شکایت آمیزی می نویسد که مطابق وقف نامه هرشب جمعه باید به فقرا نان قسمت کنیم. حالیه اثری از قبر نیست و جای کثیفی هم شده است. بدین شکل تا سال ۱۳۰۲ قمری در محل قبر تل خاکی باقی مانده بود و زمین های ناصافی داشت و در آن سبزیجات می کاشتند.

http://www.1pezeshk.com/archives/2019/03/chaharfasl.html

در این سال میرزا عبدالوهاب خان آصف الدوله والی خراسان (۱۳۰۱ تا ۱۳۰۲) امر به تسطيح کردن اراضی آنجا داده و در آنجا میزانی گذاشته و میدان ساخته تصرف نمود. در سال ۱۳۰۸ قمری میرزا علی محمد خان مؤتمن السلطنه اجاره خطی تحصیل کرد و آن را به تصرف آورد. پس از چندی نصير الدوله پسر آصف الدوله مزبور از طهران سبقت تصرف خود را ادعا کرد، و بالأخره به اصلاح انجامید و اراضی میدان را به شرکت منتصر الملک قسمت کردند، و در محل آن سه کاروانسرا و ۲۸ دربند دکان و چند خانه ساخته شد و قبر در یکی از کاروانسراها اتفاق افتاد. در سال ۱۳۲۰ قمری صحبت تعمیر قبر در میان آمد و اولین دفعه چهار دیوار آجری برای آن ساختند. در سال ۱۳۳۳ قمری مجلس شورای ملی مخارج تعمیر مقبرة نادری را اجازه و تصویب نمود و در سال ۱۳۰۰ شمسی (= ۱۳۶۰ قمری) از طرف ایالت خراسان طرح باغ و عمارت فعلی ریخته شد و ساختمان عمارت به تدریج تمام شد، و مزرعه دهشک که موقوفة قبر است به اداره ماليه واگذار شده است که در ادامه جمع آوری کرده به مصرف آن برسانند. تور مشهد

آشنایی با اوضاع کتابخانه ها و قرائت خانه ها، کتابفروشی ها، مطابع مشهد در دوره پهلوی

آشنایی با اوضاع کتابخانه ها و قرائت خانه ها، کتابفروشی ها، مطابع مشهد در دوره پهلوی

اگر وضعیت شهر مشهد را در دوران پیش از پلوی در نظر بگیریم، به خوبی ملاحظه می کنیم که این شهر بیشتر از شهرهای دیگر ایران در زمان حکومت پهلوی در زمینه آبادی کوشید و احداث خیابان ها و ساختمان عمارات و مؤسسات خیریه و گردش گاه ها در آن سال ها بسیار پیشرفت کرد. اکنون به توصیف کتابخانه های شهر مشهد براساس اسناد آن دوران می پردازیم:

کتابخانه ها و قرائت خانه ها : از کتابخانه های عمومی یا خصوصی فقط سه کتابخانه با قرائت خانه توأم است، که عبارتند از کتابخانه های آستان قدس، معارف، بوکروم. پنج کتابخانه از کتابخانه هائی که ذیلا نام برده می شود شخصی است، بقیه مورد استفاده عموم است: تور مشهد

کتابخانه آستان قدس: از قدیمی ترین کتابخانه های ایران و فعلا کتب آن در حدود ۱۶۰۰۰ جلد، ۶۰۰۰ جلد از آنها قرآن است. تا ذیقعده ۱۳۶۶ هجری قمری (سال طبع سومین جلد فهرست کتب آن) ۳۹۸۶ جلد کتاب داشته ولی بعدها در اثر مراقبت و اهداء چند کتابخانه، از جمله انتقال کتابخانه رضوان مرحوم میرزا رضاخان نائینی قاضی نور (متوفی ۱۳۱۰) که در مرداد سال ۱۳۱۱ تحویل کتابخانه گردید، عده کتب آن غیر از قرآنها متجاوز از ۱۶ هزار جلد شده است، که به السنه مختلف فارسی و عربی و فرانسه و غیره می باشد. نسخ خطی و قرآن های گرانبها و نفیس در آن موجود است. در سال ۱۳۱۲ قریب ۳۰۰۰ نفر برای قرائت و استفاده از کتب به آن مراجعه نموده اند. تور مشهد

کتابخانه معارف: تاريخ تأسيس آن ۱۳۰۵ شمسی هجری و تعداد کتابهایش ۱۲۳۰ جلد است. تعداد زیادی هم جراید و مجلات در آن موجود می باشد. از آن ۱۲۳۰ جلد کتب مزبور، ۷۰۰ جلد فارسی، ۳۰۰ جلد عربی، ۲۰۰ فرانسه و ۳۰ جلد به السنه دیگر است. تور مشهد

بوک روم یا کتابخانه بین المللی: تاريخ تأسيس آن شهریور ۱۳۱۰ شمسی است. طرز اداره آن طوری است که همیشه تقریبا سی رقم مجلات فرانسه و انگلیسی و آلمانی در دسترس قرائت کنندگان می باشد. عده كتب آن از پانصد جلد، در حدود سیصد جلد فارسی، ۵۰ جلد فرانسه، ۲۰ جلد آلمانی و بقیه انگلیسی است. ساعت افتتاح آن چهار تا نه بعداز ظهر می باشد.

کتابخانه گمرک: در تاریخ ۱۲۸۸ شمسی هجری، در زمان ریاست گمرک و مالیه مسيو للو بلژیکی به همت و سعی او تأسیس شده، کتب آن در حدود ۲۹۰۰ جلد و عده مجلات و جراید به السنه مختلف خارجی دارد. ۶۰۰ جلد از کتابهای آن فارسی و بقیه به السنه خارجه است. مسيو للو بلژیکی برای تشویق اعضاء و کارکنان دو اداره گمرک و مالیه و سرگرمی آنها در ساعات غیر اداری، درصدد برآمد کلوپ و کتابخانه تاسیس کند. با اعاناتی که از اعضاء این دو اداره جمع آوری گردید کتابخانه و کلوپ دائر شد و تا سه سال دوام داشت. در زمان كفالت مالية مرحوم میرزا اسمعیل خان معروف به پدر، کلوپ و اثاثیه و برخی از کتب به مالیه داده شد. کتابخانه و مختصری از اثاثیه به اداره گمرک تسلیم گردید. از آن تاریخ به بعد اعضاء دفتر گمرک ایالتی در مشهد ماهی صد نیم یا نیم درصد از حقوق خود را به عنوان اعانه به این کتابخانه پرداخته و می پردازند.

https://www.khabaronline.ir/news/1241978/%D8%AA%D9%88%D8%B1-%DA%A9%DB%8C%D8%B4-%D9%88-%D8%AA%D9%88%D8%B1-%D9%85%D8%B4%D9%87%D8%AF-%D9%BE%D8%B1%D8%B7%D8%B1%D9%81%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%AA%D8%B1%DB%8C%D9%86-%D8%AA%D9%88%D8%B1%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D9%85%D8%B3%D8%A7%D9%81%D8%B1%D8%AA%DB%8C-%D8%AF%D8%B1-%D8%AA%D8%B9%D8%B7%DB%8C%D9%84%D8%A7%D8%AA-%D9%86%D9%88%D8%B1%D9%88%D8%B2

کتابخانه کلوپ صاحب منصبان لشکری: کتابخانه مزبور را «شاهزاده امان الله میرزا» در اسفند ۱۳۰۸ شمسی تأسیس نمود. اداره اش با اعانات و هدایائی است که صاحب منصبان لشکری و غيرهم می نمایند. تعداد کتب آن کلا ۹۹۲ جلد است. ۲۵۶ جلد آن فارسی، ۵۶۰ جلد روسی، ۱۳۱ جلد فرانسه و ۳۷ جلد انگلیسی و آلمانی می باشد.

کتابفروشی ها و محل آنها

١- علمی: بست بالا خیابان. ۲- فردوسی: درب غربی صحن عتيق. ٣- حاج شیخ محمد: مدرسه دو در. 4- زوار: بازار، جنب مسجد گوهرشاد. یک شعبه هم در خیابان پهلوی نزدیک به عمارت چهار طبقه دارد. ٥- شیخ غلامحسین: بازار مسجد گوهرشاد. 6- شیخ هادی: بازار مسجد گوهرشاد. 7- فرهومند: بازار جنب سرای ناصری. ۸- شیخ غلامرضا: بازار نزدیک فلکه جنوبی. ۹- کربلائی حسین: جنب در شرقی مسجد گوهرشاد ۱۰- سید احمد قمی: بست پایین خیابان. ۱۱- رحمانیان: کوچه ارگ. ۱۲- جم: خیابان خسروی، یک شعبه هم در کوچه ارگ دارد. ۱۳- شرق: خیابان خسروی. ۱4- فرهنگ: خیابان پهلوی. ۱۵- روستائیان: خیابان شاهرضا. 16- حاج سید سعید: فلكه جنوبی (بیشتر کتب قدیمی دارد).

آشنایی با اوضاع باغ های عمومی مشهد در دوره پهلوی

آشنایی با اوضاع باغ های عمومی مشهد در دوره پهلوی

با مقدماتی که در دوره پهلوی فراهم شد و با سرعتی که آبادی این شهر پیش می رفت، در ظرف چند سال مشهد یکی از بهترین و پر جمعیت ترین شهرهای ایران شد و این گونه توصیف می شد که وضعیت آن روزهای آن با آبادی و ترقیات چند سال آینده هیچ قابل مقایسه نخواهد بود. تور مشهد

باغ های عمومی شهر عبارتند از: 1- باغ ملی ۲- میدان ارگ ۳- باغ نادری 4- باغ رضوان

1- باغ ملی: در ضلع غربی خیابان پهلوی، جنب کلوپ صاحب منصبان واقع است. سطحش تقریبا به شکل ذوزنقه و 335/36710 متر مربع می باشد، طول ضلع شرقی آن 8 / 196 متر، شمالی 25 / 288 متر، غربی 5 / 165 متر و ضلع جنوبی 75/200 متر است. اخیرا باغی به وسعت 965 / 6120 متر که به باغ امین دفتر اشتهار داشت از طرف مغرب ضمیمه آن شده است. اداره بلدیه در قسمت غربی باغ، عمارت زیبایی برای کافه ساخته است. تور مشهد

باغ ملی از بهترین و مهم ترین گردشگاه های شهر مشهد است. گردش کنندگان بیشتر عصرها تا اوایل شب از آن استفاده می کنند. اکنون در آن شعبه ای از کافه اتحاد، که کافه ایست موزیکال، دائر می باشد. قنات رکن آباد باغ ملی را مشروب و قنات شیخ فقط از آن عبور می کند. روشنائی باغ با ۹۱ شعله چراغ برق تأمین گشته است.

در قدیم در محل باغ ایالتی و میدان ارگ و پست خانه و تلگراف خانه و عمارت اركان حرب و کلوپ صاحب منصبان باغ وسیعی بوده موسوم به باغ ایالتی، و ارگ که گرد آن باروئی (که هنوز قسمتی از آن در بعضی نقاط شهر مشهد دیده می شود) احاطه می کرده است. این باغ پهناور تنها طرف استفاده ولات و حکام وقت بوده است. تور مشهد

نخستین بار آقای غلامحسین خان صاحب اختیار کاشانی درختهای سپیداری که هنوز عمد، آنها باقی است در دور قسمتی که اکنون باغ ملی نامیده می شود کاشت، در واقع باغ ملی را ایجاد نمود. بعدها مرحوم سلطان حسین میرزا نیرالدوله در زمان ایالت دوم خود در خراسان آن را آباد نمود. در سال های اخیر اداره بلدیه در این باغ اصلاحاتی نموده و عمارت زیبائی در آن بنا کرده، فعلا از بهترین گردشگاههای شهر است. تور مشهد

باغ ارگ: در حاشیه شرقی خیابان پهلوی مشهد واقع است. ادارات ایالتی و پست و تلگراف و اركان حرب، نیز کلوپ صاحب منصبان و نظمیه و گمرک از اطراف بر آن محیط هستند. این باغ زمینی است به شکل مربع مستطیل نزدیک به مربع، در وسط میدانی به اسم میدان ارگ، که 30 / 269981 متر مربع وسعت دارد، واقع شده است. مساحتش ۲۶۹۳۳ ذرع و از چهار طرف به چهار خیابان محدود می گردد. در وسط آن الاچیقی واقع می باشد. روشنائی این باغ با 41 شعله چراغ برق است و شعبه ای از کافه اتحاد، که موزیکال است؛ در آن دائر شده است.

چنانکه در باغ ملی اشاره شد، این محل سابقا جزو باغ ایالتی بوده است. در سال ۱۲۹۰ شمسی مسیوللو بلژیکی (رئیس گمرک و پیش کار مالیه) آلاچیق (کیوسک) را ساخت و اطراف آن را گلکاری و درختکاری کرد، عموم برای تفریح به این محل توجه نموده، به باغ ملی معروف گردید.

باغ نادری: یکی از گردشگاه های عمومی است.

باغ رضوان : این باغ در قسمت شمالی فلكه ، مابین کوچه تکیه حاج آقاجان و خیابان طبرسی واقع شده است و در سال ۱۳۱۰ احداث شده است. در محل قرارگیری این باغ و بخشی از خیابان فلکه شمالی گورستان بسیار ارزشمندی قرار داشته که مشهور به گورستان قتل گاه است که بسیار وسیع است و قدمت بالایی داشته است، و اکنون به نام باغ رضوان گردشگاه محسوب می شود.

آشنایی با اوضاع ساختمان های عمومی مشهد در دوره پهلوی

آشنایی با اوضاع ساختمان های عمومی مشهد در دوره پهلوی

ساختمان های زیاد و محلات متعددی در این اواخر در اطراف شهر ایجاد و مسکون شده است که دلیل بر ازدیاد جمعیت و آبادی این شهر است. مؤسسات خیریه آن از قبیل بیمارستان های آستانه و دار التربيه هر کدام با نهایت فراغت و انتظام رسیدگی و اداره می شوند، که برای شهر مشهد و ولایات اطراف آن بسیار مفید، مخصوصا مریض خانه آستانه از بزرگترین مؤسسات خیریه مملکت ایران است. این شهر دارای گردشگاه ها و باغ های با صفا و کافه های تمیز و سینماهای متعدد و کتابخانه های قابل استفاده است، که شرح هر یک در ضمن سایر احصائیه ها ذیلا مرقوم می شود.

http://iusnews.ir/fa/news-details/305474/

در بازارها و دکاکین شهر پیراهن و لباس و کفش و پارچه و سایر پوشش ها از هرگونه یافت می شود. اما اگر اینها را مسافر خود همراه داشته باشد بهتر است. برای مسافراسباب خانه سنگین لازم نیست، چه اغلب آنها در شهر موجود است و به خوبی ساخته می شود.

زبان رایج این شهر فارسی است و عده ای هم ترکی می دانند.

راهها : برای مسافرینی که بخواهند از مغرب ایران به مشهد بیایند بهترین راه، راه تهران به مشهد؛ و برای مسافرين شمالی راه باجگیران به مشهد، و از جنوب راه زاهدان بهمشهد، و از مغرب راهی است که هرات را به مشهد مربوط می سازد، که اخیرا در دست اصلاح است.

https://hamgardi.com/fa/Post/9293

مهمانخانه ها و کافه ها و مسافرخانه های مهم

در شهر مشهد در مهمانخانه (هتل) و ۳۱ مسافرخانه مهم، یک مرکز پانسيون (با دو نمره) و هفت کافه و رستوران موجود است.

سراها و کاروانسراها و تیمچه ها

شماره سراها و کاروانسراها و تیمچه ها روی هم رفته در حدود 152 باب است، که 9 باب آن ها در ناحیه 1، 65 باب در ناحیه 2، بیش از 39 باب در ناحیه 3 و 62 باب در ناحیه 4 می باشد. عده ای از این کاروانسراها تجارتی و برخی زوار نشین و پاره ای علافی هستند. سراهای تجارتی بیشتر در ناحیه 3 یعنی بازار و ناحیه 4 یعنی پایین خیابان و زوار نشین در ناحیه 4 قرار گرفته است.

تور مشهد

سینما و سالن ها

تعداد سالن های سینمای کنونی شهر سه و سالن های غیر از سینما نیز سه تاست. سالن ها یکی به اسم اعتبار السلطنه در کوچه اعتبار السلطنه واقع است و گنجایش 400 نفر تماشاچی دارد. دیگری به سالن نادری موسوم و با گنجایش نهصد نفر در خیابان شاه رضا ساخته شده است. دیگری سالن شیر خورشید سرخ است که گنجایش 600 نفر را دارد و در انتهای جنوبی خیابان پهلوی جنب دروازه ارگ ساخته شده است.

https://digiato.com/promoted/1049325/

سینماهایی که تا حال در مشهد دائر و منحل گردیده، به شرح ذیل است:

کلوپ روسها و كينو تمدن (اولین اعلان آن در ۱۶ تیرماه ۱۳۰۰ شده)، سینمای واستوک که در سالن اعتبار السلطنه مفتوح گردید (تاریخ اولین اعلانش ۱ مهر ۱۳۰۷ بوده)، سینمای ایران که در باغ ملی دائر شد (اولین اعلانش را در ۲۷ شهریور ۱۳۰۸ منتشر ساخته است)، و سینمای نادری که در سالن نادری تأسیس شد اما طولی نکشید منحل گردید (تاریخ اولین اعلانش ۱۳ اردیبهشت ماه ۱۳۰۹ می باشد).